This document provides a comprehensive analysis of determined state-of-affairs and challenges encountered by the cross-sectoral research “Exposure to and impact of environmental risks on the health and living conditions of Roma”, implemented in the period 1 January – 31 December 2022 in 13 poor, informal Roma settlements located in five cities and one village in North Macedonia. Settlements were selected on the basis of previous research conducted by the Association for Emancipation, Solidarity and Equality of Women on the status of Roma people on these locations and available information on the health status of local Roma populations.
The research gathered a multitude of qualitative and quantitative data based on surveys conducted among:
- municipal administration employees in places where Roma settlements covered by this research are located: Shuto Orizari, Kumanovo, Prilep, Vinica, Delchevo and Pehchevo;
- 2,171 members of Roma households from these settlements. Information and data gathered are related to:
- general characteristics of Roma settlements (type of townships where the Roma settlement is located, settlement name, location and legal status - existence of urban/spatial plans for the location);
- general characteristics of Roma households covered by the survey (type of households, duration of residence in the settlement and health status of household members);
- specific environmental risks that affect immediate living conditions in Roma settlements (vicinity of landfills, abandoned industrial facilities or areas susceptible to flooding, air pollution, debris or other environmental problems on the location, such as: smoke, dust, odour, polluted water, etc.); and
- specific environmental risks caused by housing and working conditions (construction quality of housing units, lack of basic communal services and other health risks).
Findings presented in this document can serve as starting point for creation, implementation and monitoring of future policies and measures aimed to address environmental depravation and promote environmental justice, as well as bridge the gap between Roma and the general population in areas/municipalities where the survey was conducted.
Овој документ претставува сеопфатна анализа на утврдените состојби и на предизвиците од сеопфатното мултисекторско истражување „Изложеноста и влијанието на еколошките ризици врз здравјето и животната средина на Ромите“ спроведено во периодот од 1 јануари до 31 декември 2022 година во 13 сиромашни, неформални ромски населби лоцирани во пет градови и едно село во Северна Македонија. Населбите беа избрани врз основа на претходното учество на Здружението за еманципација, солидарност и еднаквост на жените - ЕСЕ во истражувања за состојбата на Ромите на тие локации и на достапните информации за здравствената состојба на локалното ромско население.
Со истражувањето беа собрани цела низа квалитативни и квантитативни информации преку анкетирање на:
- претставници на општинската администрација на општините на чија територија се наоѓаат ромските населби опфатени со истражувањето: Шуто Оризари, Куманово, Прилеп, Виница, Делчево и Пехчево
- 2.171 претставник на домаќинствата кои живеат во тие населби.
Здружението за еманципација, солидарност и еднаквост на жените стратешки ја ориентира својата работа кон вклучување на граѓаните во процесите на планирање, на имплементација и на евалуација на политиките и услугите за остварувањето на основните човекови права на населението, со посебен осврт на Ромите и на останатите маргинализираните групи од населението.
Правото на здравје е регулирано во Уставот и законите на Р Северна Македонија, како и во меѓународните документи. Притоа фундаменталните принципи на примарната здравствена заштита (ПЗЗ), согласно Светската здравствена организација, е дека сите луѓе насекаде имаат право да остварат највисоко ниво на здравје и здравствена заштита без тешкотии. Примарната здравствена заштита подразбира дека здравствениот систем ги адресира потребите и преференциите на секој поединец, вклучувајќи ја здравствената промоција, превенција на заболувањата, третман, рехабилитација, палијативна грижа итн. Примарната здравствена заштита се смета како најинклузивен, правичен и рентабилен начин за постигнување универзална здравствена заштита, односно поединецот да ја добие здравствената заштита во време кога му е потребна, на местото каде што му е потребна, а при тоа да не се соочи со финансиски и останати тешкотии во обезбедувањето на здравствената заштита.
Здружението за еманципација, солидарност и еднаквост на жените стратешки ја ориентира својата работа кон вклучување на граѓаните во процесите на планирање, на имплементација и на евалуација на политиките и услугите за остварувањето на основните човекови права, посебно на човековите права на маргинализираните групи од населението.
Правото на здравје е регулирано во Уставот и законите на Република Северна Македонија, како и во меѓународните документи. Притоа фундаменталните принципи на примарната здравствена заштита (ПЗЗ), согласно Светската здравствена организација, е дека сите луѓе насекаде имаат право да остварат највисоко ниво на здравје и здравствена заштита без тешкотии. Примарната здравствена заштита подразбира дека здравствениот систем ги адресира потребите и преференциите на секој поединец, вклучувајќи ја здравствената промоција, превенција на заболувањата, третман, рехабилитација, палијативна грижа итн. Примарната здравствена заштита се смета како најинклузивен, правичен и рентабилен начин за постигнување универзална здравствена заштита, односно поединецот да ја добие здравствената заштита во време кога му е потребна, на местото каде што му е потребна, а при тоа да не се соочи со финансиски и останати тешкотии во обезбедувањето на здравствената заштита.
Преку долгогодишната работа на остварување на правото на здравје на ромската заедница и останатите маргинализирани групи, во многу наврати ги идентификувавме и ги документиравме проблемите и бариерите со кои се соочуваат во остварувањето на правото на примарната здравствена заштита. Податоците со кои располагаме преку спроведените истражувања и секојдневната теренска работа на нашите партнерски граѓански организации укажуваат дека во нашава земја сè уште не е постигната универзалната здравствена заштита на примарно ниво за ранливите и маргинализираните групи на населението.
